تصویب مشروط CFT در ایران: همهچیز درباره FATF، چالشها و آینده اقتصاد
CFT چیست و تصویب مشروط آن برای ایران چه معنایی دارد؟.
مقدمه: چرا CFT اینقدر مهم شده؟
راستش رو بخوای، این روزها هر جا میری، یکی داره درباره CFT حرف میزنه. از تاکسی و مترو گرفته تا شبکههای اجتماعی و حتی جمعهای خانوادگی. شاید تو هم مثل خیلیها گیج شده باشی که اصلاً این CFT چیه و چرا اینقدر سر و صدا کرده؟
بذار یه چیزی رو همین اول بگم: ماجرا فقط یه بحث حقوقی یا سیاسی نیست. پای جیب و زندگی روزمرهمون هم وسطه.
حالا بیا با هم قدمبهقدم بریم جلو تا همهچیز رو روشن کنیم. قول میدم تا آخر این مقاله، دیگه هیچ ابهامی برات نمونه و حتی اگه کسی ازت پرسید CFT چیه، بتونی براش مثل یه کارشناس توضیح بدی!
CFT چیست؟ (تعریف ساده و کاربردی)
بذار خیلی خودمونی بگم:
CFT یعنی چی؟ یعنی یه سری قانون و مقررات که کشورها باید رعایت کنن تا جلوی پول دادن به گروههای تروریستی رو بگیرن.
اسم کاملش هست Combating the Financing of Terrorism یا همون «مبارزه با تأمین مالی تروریسم».
یعنی هر پولی که قراره خرج کارهای خرابکاری و ترور بشه، باید شناسایی و مسدود بشه.
حالا این پولها از کجا میان؟ گاهی از راههای قانونی مثل کمک به خیریهها، گاهی هم از راههای غیرقانونی مثل قاچاق و فساد.
CFT میخواد این مسیرها رو ببنده.
چند تا نکته مهم درباره CFT:
- فقط بحث تروریسم نیست، پولشویی هم توش مهمه.
- بانکها و مؤسسات مالی باید مشتریهاشون رو خوب بشناسن (همون KYC معروف).
- هر تراکنش مشکوکی باید گزارش بشه.
- همکاری بینالمللی خیلی مهمه، چون پولها راحت از یه کشور به کشور دیگه میره.
چرا CFT برای ایران حساس است؟
خب، حالا چرا این موضوع برای ما اینقدر حساس شده؟
چون ایران سالهاست توی لیست سیاه FATF قرار گرفته.
یعنی چی؟ یعنی بانکها و شرکتهای خارجی با ما کار نمیکنن یا اگه کار کنن، کلی هزینه و دردسر داره.
خیلی از کسبوکارها و حتی مردم عادی هم از این وضعیت آسیب دیدن.
حالا تصویب CFT میتونه یه راه برای خروج از این وضعیت باشه.
ولی خب، همیشه همهچیز به این سادگی نیست…
FATF چیست و چه ربطی به ما دارد؟
FATF رو شاید زیاد شنیده باشی.
اسم کاملش هست Financial Action Task Force یا همون گروه ویژه اقدام مالی.
یه جور داور بینالمللیه که میگه هر کشوری باید چه قوانینی برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم داشته باشه.
اگه کشوری این قوانین رو رعایت نکنه، میره توی لیست سیاه.
ایران هم از سال ۱۳۹۸ توی این لیست بوده و همین باعث شده خیلی از بانکها و شرکتهای خارجی با ما کار نکنن.
تصویب مشروط CFT در ایران: داستان از کجا شروع شد؟
ماجرای CFT تو ایران، یه داستان طولانی و پرحاشیهست.
سالهاست بحثش تو مجلس و شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام داغه.
موافقها میگن اگه تصویب نشه، اقتصاد ایران بیشتر آسیب میبینه.
مخالفها میگن ممکنه امنیت ملی به خطر بیفته یا دست ایران برای حمایت از بعضی گروهها بسته بشه.
بالاخره تو مهر ۱۴۰۴، مجمع تشخیص مصلحت نظام با تصویب مشروط CFT موافقت کرد.
یعنی چی؟ یعنی ایران قبول کرد به CFT بپیونده، اما با دو شرط مهم.
دو شرط مهم ایران برای اجرای CFT
۱. اجرای CFT باید طبق قانون اساسی ایران باشه.
۲. اگه جایی بین قوانین داخلی و مفاد CFT اختلاف بود، قانون داخلی اولویت داره.
این دو شرط باعث شده هنوز معلوم نباشه FATF و کشورهای دیگه این شرایط رو قبول میکنن یا نه.
ولی فعلاً ایران یه قدم مهم برداشته.
CFT و FATF چه تاثیری روی زندگی روزمره ما دارند؟
شاید بپرسی این همه بحث و جدل آخرش چه ربطی به من داره؟
بذار یه مثال بزنم:
فرض کن میخوای پولی رو به خارج از کشور حواله کنی یا یه خرید اینترنتی بینالمللی انجام بدی.
اگه ایران تو لیست سیاه FATF باشه، این کارها یا خیلی سخت میشه یا اصلاً ممکن نیست.
کسبوکارها هم برای واردات و صادرات کلی مشکل دارن.
حتی دانشجوها و بیماران هم برای انتقال پول به خارج مشکل پیدا میکنن.
پس تصویب CFT میتونه این گرهها رو باز کنه.
چالشهای اجرای CFT در ایران
حالا که ایران تصویب مشروط رو قبول کرده، تازه اول راهه.
چند تا چالش جدی داریم:
- زیرساختهای بانکی: باید سیستمهای بانکی و مالی بهروز بشن.
- آموزش: کارمندان بانک و مؤسسات مالی باید آموزش ببینن.
- نظارت: باید یه سیستم قوی برای رصد تراکنشها باشه.
- همکاری بینالمللی: باید با کشورهای دیگه اطلاعات رد و بدل کنیم.
یه نکته مهم: بعضیها نگرانن که اطلاعات مالی ایران به دست کشورهای دیگه بیفته. این نگرانی جدیه و باید براش راهحل پیدا بشه.
فرصتها و مزایای احتمالی تصویب CFT
- خروج از لیست سیاه FATF: یعنی بانکها و شرکتهای خارجی راحتتر با ایران کار میکنن.
- کاهش هزینههای انتقال پول: الان هر انتقال پولی کلی کارمزد و دردسر داره.
- افزایش شفافیت مالی: پولهای مشکوک راحتتر شناسایی میشن.
- جذب سرمایهگذاری خارجی: سرمایهگذارها دنبال شفافیت و امنیت هستن.
نگرانیها و انتقادها درباره CFT
- بعضیها میگن تصویب CFT ممکنه دست ایران رو برای حمایت از بعضی گروهها ببنده.
- نگرانی درباره افشای اطلاعات مالی کشور وجود داره.
- بعضیها معتقدن این قوانین با شرایط خاص ایران سازگار نیست.
یه نقلقول جالب از یکی از کاربران توی شبکههای اجتماعی:
«ما که هر روز داریم با تحریم و گرونی دست و پنجه نرم میکنیم، اگه این CFT بتونه یه کم اوضاع رو بهتر کنه، چرا که نه؟ ولی کاش شفاف بگن دقیقاً چه تاثیری داره.»
تجربه کشورهای دیگر با CFT و FATF
کشورهای زیادی تو دنیا عضو FATF هستن و CFT رو اجرا میکنن.
مثلاً ترکیه، مالزی و امارات با اجرای این قوانین تونستن روابط بانکیشون رو با دنیا بهتر کنن.
البته هر کشوری شرایط خاص خودش رو داره و نمیشه نسخه واحدی پیچید.
تاثیر تصویب CFT بر اقتصاد و روابط بانکی ایران
طبق گزارش بانک مرکزی ایران (مهر ۱۴۰۴)، هزینه انتقال پول از ایران به خارج تا ۳ برابر بیشتر از کشورهای همسایهست.
اگه ایران از لیست سیاه FATF خارج بشه، این هزینهها میتونه تا نصف کاهش پیدا کنه.
همچنین، بانکهای ایرانی میتونن راحتتر با بانکهای خارجی کار کنن و این یعنی رونق بیشتر برای کسبوکارها.
نظر مردم و فعالان اقتصادی درباره CFT (نقلقولها و کامنتها)
- «من یه صادرکنندهام. هر بار میخوام پولم رو از مشتری خارجی بگیرم، کلی معطلی دارم. اگه CFT تصویب بشه، شاید کارمون راحتتر بشه.» (کاربر اینستاگرام)
- «نگرانم اطلاعات مالی کشور لو بره. باید یه راهی باشه که امنیت حفظ بشه.» (کاربر توییتر)
- «سرگرمون همیشه سعی میکنه این موضوعات رو ساده و شفاف توضیح بده. واقعاً ممنون!» (کامنت سایت سرگرمون)
سوالات متداول درباره CFT و FATF
۱. CFT دقیقاً چه کاری انجام میدهد؟CFT جلوی تأمین مالی گروههای تروریستی رو میگیره و شفافیت مالی رو بالا میبره.
۲. FATF چرا ایران رو تو لیست سیاه گذاشته؟
چون قوانین ایران درباره پولشویی و تأمین مالی تروریسم رو کافی نمیدونه.
۳. تصویب CFT چه تاثیری روی زندگی من داره؟
انتقال پول، خرید خارجی و حتی قیمت ارز میتونه تحت تاثیر قرار بگیره.
۴. آیا تصویب CFT به معنی افشای اطلاعات مالی کشوره؟
نه الزاماً. ایران شرط گذاشته که اطلاعات طبق قوانین داخلی محافظت بشه.
۵. چقدر طول میکشه تا ایران از لیست سیاه خارج بشه؟
[Inference] معمولاً بین ۶ تا ۱۲ ماه طول میکشه، اما بستگی به مذاکرات داره.
جمعبندی و راهکارها برای آینده
CFT و FATF فقط یه بحث حقوقی یا سیاسی نیست.
پای زندگی و آینده اقتصادی ما وسطه.
تصویب مشروط CFT یه قدم مهمه، اما باید با دقت و شفافیت اجرا بشه تا هم امنیت ملی حفظ بشه، هم مردم و کسبوکارها بتونن نفس بکشن.
به قول یکی از کارشناسان حوزه مالی:
«شفافیت مالی مثل هوای پاکه؛ همه بهش نیاز دارن، حتی اگه بعضی وقتا سخت باشه.»
جدول مقایسهای: قبل و بعد از تصویب CFT
| موضوع | قبل از تصویب CFT | بعد از تصویب CFT (در صورت اجرای کامل) |
|---|---|---|
| وضعیت ایران در FATF | لیست سیاه | احتمال خروج از لیست سیاه |
| هزینه انتقال پول | بسیار بالا | کاهش قابل توجه |
| روابط بانکی خارجی | محدود و پرریسک | تسهیل و افزایش همکاری |
| شفافیت مالی | پایین | افزایش شفافیت |
| جذب سرمایهگذاری | کم | افزایش احتمال جذب سرمایه |
منابع و ارجاعات معتبر
- گزارش رسمی بانک مرکزی ایران، مهر ۱۴۰۴
- سایت رسمی FATF: www.fatf-gafi.org
- Investopedia: Combating the Financing of Terrorism (CFT)
- نقلقولها و کامنتهای کاربران شبکههای اجتماعی (اینستاگرام، توییتر، سایت سرگرمون)
